Loodsboot Rigel in karton en papier

Ėėn van de mooiste schepen die ik ken is de voormalige loodsboot Rigel, al tientallen jaren in gebruik als opleidingschip van het Zeekadetkorps Maassluis. Mooi vanwege de rompvorm met diepe zeeg en karakteristieke boeg en steven, de machinekamerkap op het 'tentdek' met schoorsteen, en tal van andere details zoals het (nood)stuurwiel op het achterdek en de golfbreker op het voordek. Na de bouw in karton en papier van een M-klasse loodsvaartuig zag ik uitdaging in het bouwen van de naoorlogse loodsboot Rigel, destjds officieel voor de Koninklijke Marine teboek staande als 'communicatievaartuig'. Met als extra uitdaging deels de binneninrichting zichtbaar te laten zijn door machinekamerkap en onder het dekhuis. Van tijd tot tijd zal ik de vorderingen van de bouw in schaal 1:100 laten zien.

Na het opzetten van de spanten, het 'tentdek' en het 'hoofddek' de romp dichtgemaakt en 'luikhoofden' aangebracht waar de machinekamerkap met schoorsteen en accomodatie met stuurhuis overheen geplaatst gaan worden. In hetin de romp gelegen 'hoofddek' is conform de werkelijkheid een opening aangebracht waardoor er een inzage in de machinekamer wordt gegund. Uiteraard komt hier de 'hoofdmotor' te staan, of de oorspronkelijke achtcilinder Smit-Man viertaktmotor of de latere zevencilinder Bolnes tweetaktmotor. We zullen zien.

Vormgeven van de accommodatie en het stuurhuis. De schuin aflopende luiken zijn bedoeld voor lichtinval en ventilatie maar fungeren ook als nooduitgangen, bereikbaar via een klimschacht tot in de op het tussendek gelegen hutten. Zal later bedenken of de luiken 'open' of 'dicht' worden aangebracht. Het ruwe karton wordt later bekleed met papier in de kleur, evenals het brugdek met houtmotief. Het stuurhuis zelf krijgt een inrichting zoals het stuurwiel, kompas, machinekamertelegraaf en kaartentafel. Alles in papier.

Knap staaltje werk.
Ook de bouwplaat van de Pollux was ook ,als hout modelbouwer, een uitdaging.
Enige kopbrekers gaf het wel maar eenmaal af, gaf het wel een grote voldoening.
Eigenlijk is karton modelbouw een beetje onder gesneeuwd kindje.
Misschien zouden meer modelbouwers eens zo'n project moeten aanpakken.
Ik zal je draadje volgen .
Succes met de verdere bouw
Gr
Rins

Inderdaad Rins: Van bouwplaten uit de winkel maar ook van kartonbouw 'uit het niets' is veel ervaring op te doen bruikbaar in andere vormen van modelbouw! Het uitmeten en aftekenen, maar ook het buigen komen sterk overeen met bouw in bijvoorbeeld hout. Het aardige van papiermodelbouw vind ik dat het al mogelijk is een mooi resultaat te realiseren met 'huis-, tuin-, keuken- en schoolmateriaal' als schaar, stanleymes, lineaal en geodriehoek, potlood en gewone 'knutsellijm'. En bijzonder low-budget!

Het kan natuurlijk aan de foto liggen ( sterk ingezoemd ) maar zou je niet nog een beter resultaat krijgen mocht je eerst het gekleurd papier op het karton kleven?
Je dient dan wel zeer nauwkeurig te werken, maar ik vermoed dat je model er nog beter van wordt.
Ik heb me ooit eens laten vertellen door een papier modelbouwer dat hij zeer dikwijls een nieuw mesje neemt en nooit duwt op zijn mes.
Gewoon door herhaaldelijk over de lijn te glijden moet het karton gesneden worden. Zodra je begint druk te zetten op je mes begin je minder nauwkeurig te werken.

Hoe dan ook , ik doe je het zeker niet na.
succes verder
vgr Marc

Hoi Marc, heerst beplakken van het karton en daarna snijden geeft inderdaad een beter resultaat, maar die werkwijze pas ik nog niet consequent toe al zou dat wel beter zijn. En goed gereedschap in de zin van scherp snijgereedschap en rechte lineaals. Een mooi voorbeeld zijn de tandwielkasten van mijn vorige (bijna afgeronde) project van het M-klasse loodsvaartuig. Hier is het karton eerst beplakt en daarna in vorm gebracht. Ook de schuingeplaatse ribbels op de romp zijn eerst beplakt en daarna gesneden. De 'as-lagers' op de lierkasten zijn voortgekomen uit de perforatortang.

Het model begint 'kleur' te krijgen. Het 'tentdek' voor- en achterop groen, het middengedeelte in een kleur die hout benaderd, door het dekplan te kopiëren op gekleurd papier. Zo komen alle detail op hun plaats, om te beginnen de golfbreker op het voordek en het tweede stuurwiel op het achterdek. Verder zal het tentdekdek van voor naar achter gevuld gaan worden met zaken als bolders, trossenhaspels, trosgeleiders, ankerlier, koekoeken, luikhoofd kabelgat, nooduitgangen, jollenkranen, jollen, reddingvlotten, kaapstander, kisten met reddingmiddelen en de achteringang en luikhoofd stuurmachinekamer. En natuurlijk de masten waarmee alle aantekeningen op het dekplan driedimensionaal gaan worden. Kortom: wordt vervolgd!

Eerder maakte ik drie loodsjollen in papier voor een M-klasse loodsvaartuig. Maar hoe aardig ook, het werden knikspant bootjes met een scheg en wat details die de bootjes de uitstraling van een polyester loodsjol moeten geven maar niet meer dan dat. Maar voor de nu op stapel staande loodsboot Rigel wil ik het beter aanpakken, drie rondspant jollen met, zij het in papier, de uitstraling van hout. Eerlijk gezegd heb ik wel een bouwwijze in gedachte, maar het blijft vooral proberen, ondervinden en verbeteren. Zoals het nu gaat denk ik dat het er van gaat komen niet alleen voor de Rigel, maar ook voor M-klasse rondspant jollen te gaan maken. Het zal beide modellen ten goede gaan komen.

Na het opbouwen van het casco uit stevig karton is het moment aangekomen door kleur aan te brengen door middel van welgekozen papier. Deels worden daarbij de prints overgenomen van de ter beschikking staande dekplannen, maar deels ook van ongetekend papier soms in stroken gesneden. Door de prints op het tentdek wordt mooi zichtbaar waar alle dekwerktuigen, luikhoofden en loodsjollen komen te staan. Als één van de eerste details het noodstuurwiel op het achterdek aangebracht. Kon het niet laten ondanks de kwetsbaarheid. Het is één van die details die de Rigel in mijn optiek zo karakteristiek maken. Ook de golfbreker op het voordek is aangebracht en de verschansing boven de boeg met kluisgaten. De laatste is niet geheel naar mijn zin, iets te hoog opgetrokken, maar dat werken we later wel bij.

Na een middag koperdraad buigen, knippen en solderen staat er een reling rondom het tentdek van de Rigel. Begonnen met staanders te plaatsen welke door het tentdek gestoken zijn die met de onderzijde rusten op het lag gelegen hoofddek. Begonnen met de bovenste ligger en daarna twee lager gelegen liggers. Voor en achter openingen voor de trossen aangebracht, en ter hoogte van het brugdek de staanders door laten lopen als ondersteuning van de brugvleugels. Daarna ook een begin gemaakt met de beide masten.

Wordt een leuk ding Johan. Probeer bij het solderen iets minder tin te gebruiken. Soldeerplek aantippen met een beetje soldeervet, warm maken en een heel klein beetje tin erbij. De tin trekt dan in de soldeernaad. Denk dat het net niet warm genoeg is geweest. Om te voorkomen dat de warmte te ver doorloopt in de draad een natte pluk watten erop. Met een doorgesneden aardappel werkt het ook. Verbruik je minder tin en hoef je niet zoveel weg te vijlen. Probeer maar eens. Succes verder. Gr. Klaas.

Weer een paar stappen verder. De rode waterlijn is aangebracht waarmee de romp een slanker aanzicht heeft gekregen. Dit optische effect zal later nog meer blijken wanneer de witte belijning rond tentdek en boegverschansing is aangebracht. Maar dat is later aan de orde. De twee jollekranen zijn geplaatst, draaibaar boven drie jollen waarvan er twee al aan dek staan. Op het voordek een reddingvlot en voor en achter kisten met reddingmiddelen. De achtermast is verder afgewerkt in kleur, de voormast zal later volgen. En niet te vergeten het relingwerk in het wit. Er wacht nog een derde loodsjol en tal van grotere en kleinere details als ankerlier, kaapstander, bolders en machinetelegraven. Maar ook de nog onbeklede voorzijde van de brug met brugvleugels.

Het zijn de kleine dingen die het doen. Maar dat hoeft op dit forum natuurlijk niet gezegd te worden. Maar toch ... In werkelijkheid zijn bolders, kaapstanders en ankerlieren aan boord van zeeschepen behoorlijke dekvullers, maar in de modelbouw zijn het 'de kleine dingen' die scheepsmodellen aantrekkelijk kunnen maken om naar te kijken. Zo heeft het papieren model van de Rigel een ankerlier gekregen met twee verhaalkoppen, twee kettingschijven en twee bedieninigshandels met rode handgrepen. Op het achterdek een kaapstander en verdeeld over het tentdek van de Rigel in totaal zes bolders. Kleine dingen die het model steeds meer detail geven. Het blijft wel een kunst om strak af te werken, blijkt steeds maar weer. Een 'cirkel' knippen van 6 mm doorsnede bijvoorbeeld. Voor de bolderkoppen bewijst de perforatortang goede diensten. Wellicht toch maar eens gaan kijken voor slagholpijpen in verschillende diameter om mooie 'rondjes' te fabriceren. Inmiddels is ook de voorzijde van het stuurhuis bekleed met licht glanzend wit papier. Ook hier een klein ding wat veel doet: een strook wit papier op de grens tussen de zandkleurige opbouw en de witte brugvleugels doet wonderen! Evenals het profiel over de bovenzijde van de verschansing.

Stuurhuis inrichten met stuurkompas midden in het stuurhuis voor het stuurwiel, de roerstandaanwijzer tegen de voorzijde van het stuurhuis, de kaartentafel met daarboven de radiozenders en ontvangers tegen de achterwand. Uit deze opsomming blijkt hoe basaal de navigatieuitrusting van origine was, afgezien van de radar en de machinetelegraaf die nog een plek gaan krijgen.

mooie vorderingen,
ik kan me niet van de indruk ontdoen dat je nog veel attributen moet maken als ik naar alle aanduidingen op het dek en de vloer kijk.
succes dus maar met al het nog aankomende snij en plooi werk.

Jazeker Marc, we gaan zeker nog door met plakken en knippen, de aanwijzingen op de dekplannen en aanzichten volgend! En aangezien het stuurhuisdak afneembaar blijft evenals de machinekamerkap wil ik ook de hoofdmotor niet laten ontbreken. Want zo'n lege machinekamer vind ik maar niets.

Begonnen met de hoofdmotor van de Rigel, de 8 cilinder vierslag Smit-Man dieselmotor. Aanvankelijk was het idee om in lichtgroen te gaan werken, maar wit is toch meer in stijl met de rest van de 'machinekamer' en al het andere onderdekse. Of de motor 'uitneembaar' wordt weet ik nog niet, belangrijk vind ik dat vanaf de machinekamerkap de cilinderkoppen zichtbaar zijn. De basis is er, de nokkenasaandrijving komt er ook, evenals het vliegwiel, denk na hoe klepstoters, tuimelaars en klepveren vorm te gaan geven. Ter illustratie: de cilinders zijn van het formaat 'confetti'.

De hoofdmotor van de Rigel in papier verder opgebouwd: de nokkenasbak en de nokkenasaandrijving zijn geplaatst, evenals de vliegwielomkasting. Deze laatste zal geen plaats gaan krijgen in de machnekamer, aangezien deze in zijn geheel niet zichtbaar zal zijn wanneer eenmaal ingebouwd. De aanblik vanaf de machinekamerkap op de cilinderkoppen is goed, maar de motor gaat aan de onderzijde nog wel ingekort worden om nog wat dieper te komen te liggen. Wel een vergissing gemaakt, volgens een oude foto bevinden de nokkenasbak met daarboven de stoterstangen zich aan de linkerzijde van de motor vanaf het vliegwiel gezien, en aan de rechterzijde de uitlaatgassenleiding en luchtinlaat, met de nokkenasaandrijving aan de voorzijde / niet vliegwielzijde van de motor. Vanwege 'een momentje van onoplettendheid' de nokkenasaandrijving verkeerd geplakt. Het is dan 'of de nokkenasaandrijving verkeerd maar dan schuift de machine een stukje naar voren of de motor op zijn plaats maar andersom in het schip'. Vandaar dat de motor zo geplaatst gaat worden dat de nokkenasbak aan stuurboord zal komen. Alleen wie het weet zal het opvallen, denk ik maar ...

Na maanden 'rust' en 'werk' toch weer wat activiteit aan en rondom Loodsboot Rigel in papier, voor de aardigheid even wat actuele foto's ...