Invloed rompvorm op vaargedrag.

Wie de video van de Seabird gezien heeft, zal het opgevallen zijn, dat de boot de neus in het water steekt, als het gas er op gaat en de snelheid oploopt.
De bouwer heeft om de tuiteligheid te beteugelen en meer binnenruimte te houden, geen interne ballast gebruikt, maar een klont lood onder de romp gehangen:


Ik heb de indruk, dat dit de reden is voor het a-typische vaargedrag; de weerstand van de gestroomlijnde klont drukt de neus naar beneden.

De video was naar aanleiding van het verplaatsen van gewicht in de romp, om de neus wat hoger te krijgen. dat is gelukt, maar de hoge weerstand blijft natuurlijk.

Ik vind het vaargedrag er wat 'zwaarmoedig/stijf' uit zien en de koersvastheid is, zeker vergeleken met mijn 60 cm Metje Jacoba, abominabel, je blijft sturen.
De kapitein heeft er een gyro in gezet, dat helpt een beetje bij het varen van een rechte(re) koers.
In de video staat de gyro grotendeels uit, omdat de schipper zelf wou sturen om de boot in beeld te houden:


Voorlopig blijft de ballast er onder, maar zou interne ballast (en een paar forse slingerkielen) het vaargedrag verbeteren?

Groeten, Jan.

 

Leuke video om naar te kijken en herinnert me aan mijn schooltijd in Sneek. Was van mei 1955 tot Kerst 1956, dus bijna 70 jaar geleden!
Ja Jan, Daar vraag je zowat! Ondanks dat ik weinig theoretische kennis van scheepsbouw heb toch maar een gooi. Gelukkig is er wel een hoop kennis in de praktijk opgedaan. Zie ik het goed dat er onder de boot een straalbuis zit met een vrij lang balansroer? En is de straalbuis een rechte cilinder of heeft deze enigszins een trechtervorm. En dan ben ik ook nog benieuwd naar de roeruitslag. Maar goed, laat ik eerst eens een slag proberen te slaan.
Het zenuwachtige vaar- c.q. stuurgedrag wordt veroorzaakt door de eivormige rompvorm. En de plaats van de ballastkiel helpt daaraan nog mee. De geringste roeruitslag wil de boot daarom laten draaien. Ballast naar binnen brengen gaat denk ik niet helpen. Probeer van het lood een lange slanke vin te maken en hang die achter onder de romp, net voor de schroefas. Dan haal je het draaipunt wat naar achteren en heeft roeruitslag minder effect.Als de straalbuis cilindrisch is dan heb je kans dat die het langs stromen van het water verstoort. Beter zal een wat taps toelopende straalbuis werken en dan met een korter roer met klein balansgedeelte. Varend zou je de roeruitslag met dual rate kunnen halveren. Om te manoeuvreren zou je de volle roeruitslag kunnen gebruiken. Naar mijn idee zullen kimkielen aan de koersstabiliteit weinig toevoegen. Ze verminderen hooguit het verleieren wat. Om te testen zou je de straalbuis ook weg kunnen laten, of eventueel integreren in het roer. Dan heb je kans dat er op achteruit nog iets gestuurd kan worden. Een en ander heb ik gebaseerd op mijn ervaringen met de eerste zeilboot met lange kiel en de tweede met korte vinkiel. Hoop dat ik zo een beetje duidelijk ben en anders vraag je maar. Zat nog even te denken aan die gyro. Op zich geen gek idee, maar zo'n ding is cotinue aan het corrigeren. Niet zo bevorderlijk voor je roerservo en elke roeruitslag gaat ten koste van de snelheid en is verloren energie. Gr. Klaas.

 

Hallo Klaas,

Dat zenuwachtige vaargedrag houdt de boot ook bij het slepen; tijdens het laatste rondje Sneek had de Seabird last van ontvangeruitval bij staal/beton constructies waar ook kabels in verwerkt zijn.
Om ellende te voorkomen was besloten om de Seabird te slepen door de langste pijp onder de Leeuwarderweg door. Roer recht gezet en de accu afgekoppeld.

Met een spruit op de beide voorbolders bleek de sleep een eigen leven te leiden, door van links naar rechts te gaan zwalken achter de sleper.
Door kleine roer correcties te geven was er redelijk mee te varen, je ziet er ook weinig van als je 25 meter vóór de pijp op een ponton gehurkt de combinatie door de pijp stuurt, het spul wordt dan vrij klein...

Eenmaal door de pijp het gas dicht en de overkluizing over gestoken, teneinde weer zicht op de combinatie te krijgen.
Bij het verder varen haakte de spruit, zodat de sleeplijn over bakboord blijf hangen. Met enig tegensturen bleek dit veel stabieler te varen, de Seabird vertoonde geen slingergedrag meer en voer, rechts van het schroefwater, keurig rechtuit. Weer wat geleerd.

Ik zal de tips over het naar achteren verplaatsen van het draaipunt van de romp doorgeven aan de eigenaar, die staat nu te modelvliegen op Hieslum.
Het tot een fin modelleren zou dan gelijk het zwaartepunt nog wat verder naar achteren kunnen schuiven, zodat de neus wat hoger komt.

De buis rond de schroef is recht, niet conisch, want gemaakt van een stuk PVC buis.

Groeten, Jan.

 

Die klont lood verziekt het stuurgedrag behoorlijk, om meerdere redenen: Die weerstand is inderdaad helemaal onderaan, maar dat is het probleem niet zo. Het grootste probleem is dat het een ENORM turbulent zog op het roer veroorzaakt door de rare hoeken die die klont lood maakt met het vlak.

Iedere verdringerromp trekt de neus in het water bij oplopende snelheid, toenemend tot ruwweg net onder de rompsnelheid, waarna de neus weer omhoog komt. Is gewoon een algemene eigenschap. Die klont lood veroorzaakt het niet, maar versterkt het wel.

Lood onderin de romp is slecht voor het vaargedrag. Zolang het scheepje nog niet topzwaar is, is het beter om lood aan te brengen op ongeveer de waterlijn, zo ver mogelijk in de zijden. Dat vermindert het tuimelaar-effect en vergroot de massatraagheid om de langsas.

Kijk maar:

 

dubbelpost...

 

Een mooi 1:1 voorbeeld hiervan was de Happy Hunter. Als je de kit bekijkt, zie je twee reserve-ankers aan de rookafvoeren hangen. Wát??? Zijn ze bij Smit of op de werf helemaal van de pot gerukt?
Als je die ankers moet gebruiken... Hoe krijg je ze van hun plaats?

De reden was dat de HH een draak van een schip was om op te varen. Door die ankers 'hoog en droog' op te hangen werd het schip over de lengteas een stuk rustiger; de rolbeweging, die eerst schrikbarend snel was, werd een stuk langzamer.

 

Ik leer iedere dag weer...
Dan ga je afbeeldingen van de HH bekijken; ik weet niet welke rookafvoeren je bedoeld, maar ik heb nog geen reserve anker kunnen vinden.

Groeten, Jan.

 

Ik denk dat die besnorde walslurp de schoorstenen bedoelt...

 

Maar volgens mij is het origineel van die post ook weggevallen?

 

Nee, dat was post #3, die ik per ongeluk nog eens postte (en dus weer weggehaald heb).

Groeten, Jan.

 

Maarre, nog geen schoorsteenankerplaatjes kunnen vinden...

Groeten, Jan.

 

Het verhaal komt van G. Bongers, een van de schippers van Vaargroep Overbetuwe.
Had een vriend die destijds betrokken was bij de bouw van de HH, en die vertelde dit verhaal en daarom hangen bij zijn HH inderdaad twee reserve ankers aan de (oké, oké...) schoorstenen.

Net even de bouwbeschrijving erbij gezocht; Robbe heeft 1 (één) reserveanker achter aan de opbouw hangen. Excuses voor de verwarring.

Foto's zijn van de Smit Hunter van Dhr. Bongers.
Zijn model is ondertussen als meer dan 25 jaar oud, maar vaart nog steeds prima.

 

Het is ook inherent aan de rompvorm.
Lang en smal is snel en koersvast (containerschepen, fregatten), kort en breed manoeuvreert goed.
(Sleepboten).

Probeer in water maar eens een bezemsteel de bocht om te krijgen en daarna een bal.
Welke draait het beste?

En nu andersom.
Geef de bezemsteel een drukker en daarna de bal.
Welke komt het verst?

Deze boot heeft de "sleepbootvorm" en dan heeft hij ook nog eens (naar ik begrijp) een propellerroer mét straalbuis
Een beter recept voor een nerveuze boot is er niet.
De klomp lood zal nauwelijks iets bijdragen aan het effect.
Die is voornamelijk van invloed op de reeds genoemde stabiliteit.

Wil je het schip rustiger krijgen dan zal een scheg van voor tot achter al enorm schelen.

 

De straalbuis rond het roer is vast, het roer hangt er achter.
Ik geef het door aan de schipper, die al plannen heeft voor een langere scheg er onder.

Groeten, Jan.

 

Jan, Zie je kans om een plaatje te (laten) plaatsen van het achterschip met straalbuis en schroef? Dacht dat ik onduidelijk een lange straalbuis zag en naar mijn idee is dat niet nodig. Je schreef al dat het een stuk pijp of buis is. Een straalbuis kan relatief kort zijn. En laat nu die meneer die dat ding uitvond Kort heten. Voor een Kort straalbuis kun je beter een stuk van een Mepal beker nemen. Dan is de aanstroming beter. De schroef zuigt het water op lagere druk aan en perst het op hogere druk weg. Daarom heb je aan de ingang een grotere diameter nodig. En de schroef moet maar een kleine speling in de buis hebben. Anders heeft het geen zin. Gr. Klaas.

 

Ik zal een verzoek om wat foto's indienen bij de schipper.

Groeten, Jan.

 

We zien ze wel komen Jan. Gr. Klaas.

 

Vanmiddag wezen varen, dus gelijk wat foto's gemaakt:






Groeten, Jan.

 

Bedankt voor de duidelijke foto's en ik hoop dat jullie lekker hebben gevaren Jan! Hier niet echt lekker weer en geen drang om de waterkant op te zoeken. Kan ook mijn oude dag zijn natuurlijk. Het schroefje past mooi in de staalbuis, maar zoals je ziet is de ingang, door de scheg, kleiner dan de uitgang. Daardoor wordt de aanstroming van het water verstoord. In wezen hoeft een straalbuis niet zo lang te zijn. Naar mijn idee kan de voorste helft eraf. In wezen voorkomt een straalbuis dat het schroefwater van de tippen van de schroef naar buiten ontsnapt en alleen weg kan naar de achterkant. Om de aanstroming van het water te verbeteren zou de ingang een grotere diameter moeten hebben. Zie link.
https://binnenvaartinbeeld.com/nl/Scheepspraat/straalbuis
Om de koersstabiliteit te verbeteren zou ik vanaf het midden van de romp een scheg maken naar achteren en daarin de ballast verwerken.
Je zou een test kunnen doen door eerst een plaat(je) aluminium in de gewenste vorm te maken en die onder de romp te lijmen. Als je de staalbuis aan de voorkant inkort zou je dat een beetje V-vormig, dus haaks op de rompvorm, kunnen doen. Dat vergroot da aanstroomopening. Hoop dat ik het een beetje duidelijk heb omschreven. Gr. Klaas.

 

Volgens mij klopt dat niet. Hoe hoger je de ballast aanbrengt, deste instabieler en tuiteliger een boot wordt, ongeacht de rompvorm. Als je de ballast te hoog aanbrengt zal de boot om gaan.
En gewicht naar de zijdes brengen verbetert niet het slingergedrag, maar verandert het slingergedrag. Hoe verder uit elkaar, hoe langzamer de slinger, maar als ie dan gaat slingeren, is de slingerbeweging ook heftiger omdat de arm groter is geworden tov het middelpunt van de zwaartekracht van de romp. Das gewoon natuurkunde.
Ik ken dat uit de 1:1 zeilsport waarbij je gewichten op de uiteinden altijd wilt vermijden omdat je boot er bruut van wordt in golven.

Tip voor de eigenaar: je kunt ook een loefbijter monteren (plaatje onder water voorop, net als bij botters) plus de eerder voorgestelde sgeg van voor tot achter, en het balansdeel van het roer verwijderen. Dat stuurt ook rustiger.