Vorig jaar lanceerde ik met Hans van Nieuwkoop mijn eerste modelbouwkit in de Kolderstok-lijn, de "Dwarsdoorsnede van een 17e-eeuwse Pinas" (https://www.modelbouwforum.nl/threa...rsnede-van-een-17e-eeuwse-koopvaarder.286012/). Na de presentatie tijdens de Expo Historische Scheepsmodelbouw in september 2023 volgde een periode van verfijning en klaarmaken voor productie. De kit moest daadwerkelijk samengesteld en verstuurd worden naar de eerste kopers.
Het enthousiasme van de eerste bouwers was hartverwarmend en ik was vastberaden om dit jaar een volgend project te beginnen, en nog een kit te ontwerpen. In december had ik nog contact met Ab Hoving over de doorsnede van de Pinas, en verklapte ik vast mijn volgende project: een Wijdschip. Hij had hierover geschreven in zijn boek “17th Century Dutch Merchant Ships”, dat wordt geleverd met een set tekeningen van Cor Emke. In de tussentijd, vermeldde Ab, had hij een nieuw boek geschreven over papieren modelbouw, met nieuwe tekeningen en details over hoe het schip in het klein te bouwen. Ik mocht het boek onder embargo gebruiken bij het ontwerpen van de kit, en kreeg ook het Delftship-bestand, gemaakt door René Hendrickx.
Inmiddels is het boek te koop via Seawatch Books (https://seawatchbooks.com/products/dutch-17th-century-ship-models-in-paper). Van harte aanbevolen! Zojuist zag ik ook dat Ab aanwezig is bij de expo dit jaar, met zijn prachtige papieren modellen.
Ab en René hebben zich gebaseerd op onder andere de 17e-eeuwse werken van Witsen en Van Yk, waarin enkele gegevens vermeld worden over maatvoering. Witsen geeft ook tekeningen, waaronder: een zij- en bovenaanzicht.
Er zijn ook vele schilderijen en tekeningen beschikbaar van dit scheepstype, omdat het alomtegenwoordig was in de 17e eeuw.
Ik zal op deze pagina verslag doen van het ontwerpen en bouwen van de kit. Er is al heel wat gebeurd, waarover ik jullie eerst zal bijpraten. Vervolgens zal ik nog enkele updates plaatsen in de aanloop naar de expo.
Allereerst: een wijdschip is in de meeste opzichten hetzelfde als een smalschip. Het onderscheid zit hem vooral in de maatvoering. Om door de Donkere Sluis bij Gouda te passeren kon een schip niet een breder zijn dan 4,68 meter. Een smalschip is smaller, en daardoor ook korter. Een wijdschip is breder en langer, volgens dezelfde verhoudingen. Er was ook een verschil in de tuigage: een smalschip kreeg veelal een spriettuig, een wijdschip had een gaffeltuig. Hierover later meer.
Voor de kit volg ik de maatvoering van een wijdschip, maar wil ik de beide opties voor zeilvoering aanbieden, als een keuze voor de bouwer. Het zou dan zelfs mogelijk zijn om later nog van tuigage te wisselen. Een leuk experiment!
Sowieso is het maken van deze kit leerzaam. De eerste kit was een doorsnede, met veel onderdelen, maar in zoverre was de vorm makkelijk dat er geen stevens waren en dus ook geen ronding, of gebogen planken, etc. maar ook geen zeilen of lopend want. Dit nieuwe model heeft dat allemaal wel.
De keuze viel al snel op schaal 1:72 omdat de grote schepen in de Kolderstok-lijn in die schaal gebouwd zijn (de Batavia en de Zeven Provinciën). Wijdschepen werden gebruikt om deze grote schepen te bevoorraden als ze bij de Rede van Texel lagen. Het leek me mooi als je het model van het Wijdschip naast een groot schip zou kunnen zetten en in dezelfde schaal een beeld zou kunnen krijgen van hoe een dergelijk tafereel er uit moet hebben gezien.
Het ontwerpproces ging van start met wat uitzoekwerk: hoe krijg ik de informatie over de romp (het lijnenplan) uit Delftship in FreeCAD. Dat lukte met wat stoeiwerk.
Eerst is alles dan nog “plat”, maar uiteindelijk krijgen de lijnen een plaats in de ruimte, en door ze dikte te geven krijg je dan de “bulkheads” die je met een middenschot kan laten doorkruisen, zodat de bekende gleuven onstaan.
De lasersnijder deed dienst voor het maken van een snel prototype op schaal 1:100, met 3mm triplex:
De volgende stap was na te denken over de beplanking. Voor het bevestigen van de huidgangen leek het me wel handig als het model omgekeerd op tafel, op een bouwplank kon staan. Om te voorkomen dat het middenschot scheef kon trekken tijdens het bevestigen van de huidgangen heb ik enkele spantschotjes verlengd tot aan de bouwplank. Hans past deze manier ook toe bij het Speel-jaght.
Volgende keer meer over de beplanking.
Ik ben blij dat ik eindelijk dit nieuwe project kan gaan delen met jullie. Deze kit wordt overigens ook weer uitgegeven door Kolderstok.
Bedankt voor het lezen, tot de volgende keer, en in de tussentijd weer veel bouwplezier gewenst!
Het enthousiasme van de eerste bouwers was hartverwarmend en ik was vastberaden om dit jaar een volgend project te beginnen, en nog een kit te ontwerpen. In december had ik nog contact met Ab Hoving over de doorsnede van de Pinas, en verklapte ik vast mijn volgende project: een Wijdschip. Hij had hierover geschreven in zijn boek “17th Century Dutch Merchant Ships”, dat wordt geleverd met een set tekeningen van Cor Emke. In de tussentijd, vermeldde Ab, had hij een nieuw boek geschreven over papieren modelbouw, met nieuwe tekeningen en details over hoe het schip in het klein te bouwen. Ik mocht het boek onder embargo gebruiken bij het ontwerpen van de kit, en kreeg ook het Delftship-bestand, gemaakt door René Hendrickx.
Inmiddels is het boek te koop via Seawatch Books (https://seawatchbooks.com/products/dutch-17th-century-ship-models-in-paper). Van harte aanbevolen! Zojuist zag ik ook dat Ab aanwezig is bij de expo dit jaar, met zijn prachtige papieren modellen.
Ab en René hebben zich gebaseerd op onder andere de 17e-eeuwse werken van Witsen en Van Yk, waarin enkele gegevens vermeld worden over maatvoering. Witsen geeft ook tekeningen, waaronder: een zij- en bovenaanzicht.
Er zijn ook vele schilderijen en tekeningen beschikbaar van dit scheepstype, omdat het alomtegenwoordig was in de 17e eeuw.
Ik zal op deze pagina verslag doen van het ontwerpen en bouwen van de kit. Er is al heel wat gebeurd, waarover ik jullie eerst zal bijpraten. Vervolgens zal ik nog enkele updates plaatsen in de aanloop naar de expo.
Allereerst: een wijdschip is in de meeste opzichten hetzelfde als een smalschip. Het onderscheid zit hem vooral in de maatvoering. Om door de Donkere Sluis bij Gouda te passeren kon een schip niet een breder zijn dan 4,68 meter. Een smalschip is smaller, en daardoor ook korter. Een wijdschip is breder en langer, volgens dezelfde verhoudingen. Er was ook een verschil in de tuigage: een smalschip kreeg veelal een spriettuig, een wijdschip had een gaffeltuig. Hierover later meer.
Voor de kit volg ik de maatvoering van een wijdschip, maar wil ik de beide opties voor zeilvoering aanbieden, als een keuze voor de bouwer. Het zou dan zelfs mogelijk zijn om later nog van tuigage te wisselen. Een leuk experiment!
Sowieso is het maken van deze kit leerzaam. De eerste kit was een doorsnede, met veel onderdelen, maar in zoverre was de vorm makkelijk dat er geen stevens waren en dus ook geen ronding, of gebogen planken, etc. maar ook geen zeilen of lopend want. Dit nieuwe model heeft dat allemaal wel.
De keuze viel al snel op schaal 1:72 omdat de grote schepen in de Kolderstok-lijn in die schaal gebouwd zijn (de Batavia en de Zeven Provinciën). Wijdschepen werden gebruikt om deze grote schepen te bevoorraden als ze bij de Rede van Texel lagen. Het leek me mooi als je het model van het Wijdschip naast een groot schip zou kunnen zetten en in dezelfde schaal een beeld zou kunnen krijgen van hoe een dergelijk tafereel er uit moet hebben gezien.
Het ontwerpproces ging van start met wat uitzoekwerk: hoe krijg ik de informatie over de romp (het lijnenplan) uit Delftship in FreeCAD. Dat lukte met wat stoeiwerk.
Eerst is alles dan nog “plat”, maar uiteindelijk krijgen de lijnen een plaats in de ruimte, en door ze dikte te geven krijg je dan de “bulkheads” die je met een middenschot kan laten doorkruisen, zodat de bekende gleuven onstaan.
De lasersnijder deed dienst voor het maken van een snel prototype op schaal 1:100, met 3mm triplex:
De volgende stap was na te denken over de beplanking. Voor het bevestigen van de huidgangen leek het me wel handig als het model omgekeerd op tafel, op een bouwplank kon staan. Om te voorkomen dat het middenschot scheef kon trekken tijdens het bevestigen van de huidgangen heb ik enkele spantschotjes verlengd tot aan de bouwplank. Hans past deze manier ook toe bij het Speel-jaght.
Volgende keer meer over de beplanking.
Ik ben blij dat ik eindelijk dit nieuwe project kan gaan delen met jullie. Deze kit wordt overigens ook weer uitgegeven door Kolderstok.
Bedankt voor het lezen, tot de volgende keer, en in de tussentijd weer veel bouwplezier gewenst!
