BALDER, Vlaardingse Haring Logger uit 1912, schaal 1:50 vanaf tekeningen

upload_2025-4-11_18-20-53.png


Zo te zien kloppen je maten :-)
 
Aan de slag gegaan met de luiken. Naast hiervoor getoonde technische tekening, staan er in het Amsterdamse restauratie boek ook wat oude foto's. Daar liggen de luiken soms iets verhoogd.
Ook bij het model dat Sybe de Jong voorafgaand aan de restauratie had gemaakt liggen ze iets verhoogd:
0651 Hatch Model.jpg

Ik schat dat Sybe's model op schaal 1:25 is gebouwd.

Eerst heb ik geheel met de hand een test luik gemaakt. Aan de hand daarvan kon ik wat details met de frees bewerken:
0652 Hatch Test.jpg

(Helaas met de iPhone niet helemaal scherp.) Rechts de test en links versie 2.0. Het luik is 15,75 x 13,5 mm en 1 mm dik. De verdiepte ronding van 2 ø mm is 0,5 mm diep. Daarin komt de ring verdiept te liggen:
0653 Hatch Drawing.jpg

Dat is te zien in één van de detail op de tekening. Het oog van de oogbout ligt ook iets verdiept.

Dat is dit het resultaat:
0654 Hatch Fit.jpg

Van 0,4 ø mm ijzerdraad de 1,2 ø mm oogbout en 2 ø mm ring gemaakt.
Met ook weer duveltjes voor de verbinding met de klampen aan de onderzijde:
0655 Hatch Back.jpg

Met in het midden de klamp met gat voor de sjorring van het luik.
Omdat je er van de zijkant in kan kijken ga ik later ook wat luikjes met een touw vast zetten.
Nog 8 luikjes te gaan .....
Gr. Peter
 
Laatst bewerkt:
Het maken van de luiken in verschillende stappen:
0656 Mill-Drill.jpg

-geschuurd, gefreesd en geboord;

0657 Deuv Iron.jpg

-gedeuveld en ijzerwerk gemaakt;

0658 Compleet.jpg

-bovenzijde compleet

0659 Achter.jpg

-onderzijde met klampen en sjortouw.

Zoals het op het dek moet komen:
0660 Dek.jpg

De luiken hebben één laagje lijnolie gehad. Dan komen de deuvelktjes ook iets meer tot uiting.
Het frame heeft nog geen olie. Daar moet ik later dekplanken tegenaan lijmen.

Vanaf de binnenzijde:
0661 Dek.jpg

De sjortouwen kan ik later aan de balkjes vast zetten. Dan kan ik ze ook niet verliezen ... ;)
Hoe ze dat in het echt deden? Eenmaal vastgesjord, hoe kom je dan uit het ruim? Dat is de moeite waard om een na te vragen bij wat oude vissers ......... :cool:
Gr. Peter
 
Monnikenwerk Peter! Bijna net zoveel werk om een logger vol haring(vaten) te krijgen. En dan gevuld met haring natuurlijk. Jouw model maakt inzichtelijk hoe bewerkelijk die visserij was. En dan de bereikbaarheid van de sjortouwen. Er zal onderdeks toch een verbinding geweest zijn tussen de ruimen om van een, of meerdere centrale punten die luiken te bereiken. Om ze na het vullen van het ruim vast te zetten en later ook weer los te maken. En wie lichtte je dan bij? Olielamp mee? Al bouwende zullen jouw gedachten niet veel anders zijn. Wordt, ook daardoor, een waardevol model! Gr. Klaas.
 
Monnikenwerk Peter! Bijna net zoveel werk om een logger vol haring(vaten) te krijgen. En dan gevuld met haring natuurlijk. Jouw model maakt inzichtelijk hoe bewerkelijk die visserij was. En dan de bereikbaarheid van de sjortouwen. Er zal onderdeks toch een verbinding geweest zijn tussen de ruimen om van een, of meerdere centrale punten die luiken te bereiken. Om ze na het vullen van het ruim vast te zetten en later ook weer los te maken. En wie lichtte je dan bij? Olielamp mee? Al bouwende zullen jouw gedachten niet veel anders zijn. Wordt, ook daardoor, een waardevol model! Gr. Klaas.
Ze hadden petroleum en carbid lampen. In het A’damse boek staan veel verslagen waar ik steeds nieuwe dingen uit haal. Zo ook een ‘Provisie-lijst’ uit 1918. Ging o.a. 50 ltr petroleum en 50 kg carbid mee.
Gr. Peter
 
Begonnen met het beplanken van het dek. Het voornemen was om de smalle gesneden grijze stroken op de zijkanten van de plankjes te lijmen. Onbegonnen werk ...... :confused:
Als test 10 plankjes naast elkaar op een strook grijs papier geklemmend met houtlijm er tussen:
1745135332940.jpeg

Na droging ze plankje voor plankje eerst met een scheermesje een beetje losgewrikt:
1745135625090.jpeg

Daarna met een extra aangescherpt scalpelmesje het onderliggende papier doorgesneden:
1745135700351.jpeg

Een werkwijze die mij wel bevalt.

Op het voordek begonnen met het beplanken:
1745135727066.jpeg

Eerst de voorste dwarsplank en de eerste gebogen knabbelplank langs de watergang.
Na 2 rijtjes korte plankjes tussen de dekopeneningen kon ik daarna de eerste lange plank leggen om een evenwijdige richting te maken in de richting van het luikenframe.

Wat mij bij de Bluenose goed bevallen is: het voorlopig afneembaar maken van de beplanking:
1745135740322.jpeg

Dan is het makkelijker:
-op een vlakke ondergrond lijmen;
-aan de onderzijde randjes frezen om de opstaande randjes van de profielen van de dekopeningen te overbruggen;
-afwerken van alle randjes;
-onder de boorkolom boren;
-op het werkblad pluggen en schuren.
En op dit model van voornamelijk Evergeen kan ik ook niet al te veel drukken op de dekbalken.

De planken en pluggen licht geschuurd:
1745135755562.jpeg

De planken zijn 2,65 mm breed en de pluggen 0,6 mm.
Het voorste stuk een beetje nat gemaakt om te zien hoe de pluggen tot uiting komen.

Met een beter zicht op de dekopeningen:
1745135767706.jpeg

Het schijnlicht ook even geplaatst om te zien hoe de aansluiting is.

Even nog een kleine toelichting op het aanbrengen van de planken op de Balder zelf. De planken zijn met bouten op de ijzeren dekbalkjen vastgezet. Die bouten liggen verzonken in de planken en de pluggen dekken de koppen van die bouten af.
Gr. Peter
 
Eerst even nog wat uit de oude doos:
Bij het onderwerp 'tonnen' had ik deze foto al geplaatst:
0568 SCH414.jpg

Kennelijk is de bemanning aan het werk geweest tot in de haven.

In het Amsterdamse Restauratieboek, pag. 29, staat ook dit schema met daar boven 'HARINGKAKEN':
0669 Haringkaken.jpg

Met het bijschrift bij de foto: Voorstelling voor het haringkaken aan boord van een zeilloger van omstreeks 1890. Illustratie uit A. Hoogendijk, De Grootvisscherij op de Noordzee.

Ook een dagindeling staat in dat boek beschreven:
"Bij een goede vangst moesten de netten door een paar matrozen worden leeggeschud boven de krebben, waardoor het halen natuurlijk veel langer duurde. Meestal hield men, als de halve vleet binnen was, een korte pauze, waarin gelegenheid was voor een kop koffie en het eten van brood. De vleet werd binnengehaald met behulp van de stoomspil. In de loop van de ochtend was de vleet opgeruimd en begon de bemanning met het kaken van de haring. Daarvoor lag er ter hoogte van de wantruimen een brede plank over de volle breddte van het schip, waarop diverse vissers plaats namen. Een van de jongens zorgde ervoor dat de kakers voldoende haring uit de krebben kregen aangevoerd om door te kunnen werken. De gekaakte haringen werden in een houten bak, de warbak, goed met zout gemengd en vervolgens in tonnen gepakt. Hiermee was men een groot deel van de dag bezig. Aan het einde van de dag werd de vleet weer in zee gezet en begon de cyclus opnieuw."

Altijd interessant hoe het leven aan boord van zo'n schip was.
Gr. Peter
 
Nog steeds bezig met de dek beplanking.
0670 Plank.jpg

Naast de knabbelplank (A) die ook uitneembaar blijft om elke nieuwe knabbel te kunnen maken, ook eerst de 3 ingelegde lijsten (B) gemaakt om de dekopeningen en kossing. De openingen om de 2 schijnlichten hebben dat niet. Die hebben op kleineren lijst die op de beplanking ligt. Het kost de nodige tijd om elke hoek te maken, rekening houdend met ook de breedte van de grijze naad en bij de kossing met de hoek waaronder deze is geplaatst.

De voorste deel:
0671 Plank.jpg

De knabbelplank toont nu niet geheel mooi aansluitend. Maar dat komt omdat alles nog los ligt. Het schuren en boren doe ik pas weer als heel het dek gereed is.
Eerst weer nieuwe planken zagen zodat ik verder naar achter kan werken.
Gr. Peter
 
Eerst even nog wat uit de oude doos:
Bij het onderwerp 'tonnen' had ik deze foto al geplaatst:
Bekijk bijlage 616066
Kennelijk is de bemanning aan het werk geweest tot in de haven.

In het Amsterdamse Restauratieboek, pag. 29, staat ook dit schema met daar boven 'HARINGKAKEN':
Bekijk bijlage 616067
Met het bijschrift bij de foto: Voorstelling voor het haringkaken aan boord van een zeilloger van omstreeks 1890. Illustratie uit A. Hoogendijk, De Grootvisscherij op de Noordzee.

Ook een dagindeling staat in dat boek beschreven:
"Bij een goede vangst moesten de netten door een paar matrozen worden leeggeschud boven de krebben, waardoor het halen natuurlijk veel langer duurde. Meestal hield men, als de halve vleet binnen was, een korte pauze, waarin gelegenheid was voor een kop koffie en het eten van brood. De vleet werd binnengehaald met behulp van de stoomspil. In de loop van de ochtend was de vleet opgeruimd en begon de bemanning met het kaken van de haring. Daarvoor lag er ter hoogte van de wantruimen een brede plank over de volle breddte van het schip, waarop diverse vissers plaats namen. Een van de jongens zorgde ervoor dat de kakers voldoende haring uit de krebben kregen aangevoerd om door te kunnen werken. De gekaakte haringen werden in een houten bak, de warbak, goed met zout gemengd en vervolgens in tonnen gepakt. Hiermee was men een groot deel van de dag bezig. Aan het einde van de dag werd de vleet weer in zee gezet en begon de cyclus opnieuw."

Altijd interessant hoe het leven aan boord van zo'n schip was.
Gr. Peter

En waarschijnlijk zwom er toen nog beduidend meer haring rond dan nu.
 
Begin jaren 70 van de vorige eeuw gingen twee ooms van mij nog wel eens zeevissen. Ze kwamen dan thuis met een jutezak vol makreel. Ik was als klein mannetje altijd erg onder de indruk daarvan, want dat waren vissen die tot 60 cm groot waren...
En dat weet ik nog goed, want ze waren bijna zo groot als ik.
Tegenwoordig zie je schriele visjes van een cm of 30 in de winkel liggen.
 
Een kleine update om de voortgang vast te leggen van het off-deck decking.
Het geheel is nog steeds uit te nemen.
0672 Plank.jpg

En terug te plaatsen waarbij alle dekopeningen ervoor zorgen dat het geheel niet meer verschuift.:
0673 Plank.jpg

Aan de voorzijde is de 1e knabbel strook ook verlijmd. Met de overgang naar het 2e stuk. Er liggen nu 5 volledige stroken tot aan de achterzijde.
Na de 3 omlijstingen zijn er nu 4 richting het achterdek aan de beurt.
0674 Plank.jpg

In de ronding aan de achterzijde worden de eerste 7 planken in de ronding afgezaagd. Daarna worden ze ook geknabbeld.

Ik ga nu volledige stroken op het achter leggen waarna de aansluitingen met het midden volgt. En kan ik het midden stuk op gaan vullen tot de zijkant.
Gr. Peter
 
Back
Top