O ja ,.er zit nog een stukje geschiedenis achter,.misschien wel leuk om te vertellen,.
Ik kom regelmatig in Ridderkerk en een keer was ik met de wagen op de noorddijk en zag een monument en begon daarna een in de boeken te spitten,..
Was achteraf gezien ter ere van de bemanning van een T-5 en een verhaal ontvouwde zich,..
13 Mei 1940
Op deze vierde oorlogsdag kreeg de bemanning van een twee-motorige Fokker T5-bommenwerper, de nog enig overgeblevene van de Bom VA (Bom Vlieg Afdeling), onder bescherming van twee Fokker G-1's de opdracht om vanuit Schiphol een missie uit te voeren naar de Moerdijkbruggen om de verkeersbrug te bombarderen.
De beide bruggen waren door Duitse valschermjagers van de 7-de Fliegerdivision (onder commando van Gen.Student) al in de vroege morgen van de eerste oorlogsdag (10 mei 1940) bezet en moesten de weg vrijmaken voor de opmars van de Duitse grondtroepen (18-de Armee van Gen. von Kügler) naar het hart van Holland (Den Haag en Rotterdam).
De T5 (nr.856) stond onder commando van 2-de Lnt-vlieger waarnemer B.Swagerman (23 jaar) met zijn bemanningsleden: de radiotelegrafist G.A. van Riemsdijk, W.F. Anceaux, J. Wijnstra en O.W. Douwes Dekker. De ene Fokker G-1 ( reg.nr.onzeker: 301,320,324 of 326, zie ook opmerking aan het einde van deze pagina) had 2 bemanningsleden: 2-de Lnt-vlieger, "P.C. Schouten" (23 jaar) en staartschutter Sgt. "H.P.Lindner" (25 jaar). De andere G-1 (nr.308) stond onder commando van 2-de Lnt-vlieger Jhr.B.Sandberg (35 jaar) met als staartschutter Sgt.J.v.d. Breemer.
De, reeds aanwezige normale bommen in de Fokker T5 werden vervangen door extra krachtige mijnbommen (met vertraging) van ieder 300 kg, geschikt om pijlers van bruggen te vernielen.
Om 05.19 uur in de vroege morgen van de vierde oorlogsdag vertrok de formatie van Schiphol naar het doel: de Moerdijkbruggen.
De formatie vloog vrij laag, bij Dordrecht stegen de 3 toestellen naar 1000m. Boven Willemsdorp (aan de noordoever van de bruggen) aangekomen werd de formatie al direct hevig aangevallen door 8 Duitse Messerschmitt 109 jagers van 5./JG26 (2-de Lnt-Wnr. der Mil. luchtvaart F.J.E.Knage schrijf echter in een verslag dat 15 Bf's 109 aanvielen). Een hels luchtgevecht brak los.
De formatie vloog over het Hollands Diep, maakte boven de kust van Noord-Brabant een draai van 180°, vloog evenwijdig aan de oostkant van de verkeersbrug, liet de eerste mijnbom vallen, maar deze trof helaas geen doel; de bom explodeerde op ca.50m afstand van de brug in het water zonder schade aan te richten. Aangezien de waarnemer, lnt.Swagerman, de misser constateerde, maakte de T5 aan het einde van de brug (bij Willemsdorp) weer een draai van 180° naar het zuiden en vloog vervolgens vanuit het zuiden weer evenwijdig, iets oostelijk, van de verkeersbrug weer naar het noorden. Hierbij werd de tweede mijnbom afgeworpen, deze trof de -waarschijnlijk derde- brugpijler (gezien vanaf Willemsdorp), maar ontplofte niet! Hierna vloog de formatie, steeds onder aanhoudend gevecht met de de Duitse jagers, weer terug in de richting Schiphol.
Het verhaal van dit bombardement op de Moerdijkbruggen is een ooggetuigeverslag van dhr.van de Weegen en in 1999 opgetekend tijdens een bezoek aan hem. Hij was toendertijd gelegerd in een bunker, onder bevel van Kapt. Populier, aan de noordelijke kant van de verkeersbrug en heeft alles goed kunnen waarnemen.
De formatie van 3 vliegtuigen vloog op zijn terugweg via Dordrecht en (volgens informatie van enkele ooggetuigen) over de polder Kruiswiel, even zuidelijk van het dorp Hendrik Ido Ambacht, en achtervolgd door enkele Duitse jagers.
Vervolgens vloog de formatie over het noord-oostelijk gedeelte van het dorp. Hierover verschafte ooggetuige J.de Waard, destijds wonend aan de Onderdijkserijweg (thans wonend in Nw-Zeeland), mij in 2002 de volgende informatie:
"Één toestel passeerde recht over mij, achtervolgd door 3 Duitse jagers op een hoogte van ongeveer 300m. Net, voordat het toestel mij passeerde, werd het nog even beschoten door één van de jagers. Volgens mij was dit toestel en bemanning al volkomen uitgeschakeld en vloog in rechte lijn door. Er was op dezelfde tijd ook een tweede G-1 in de nabijheid, maar waarschijnlijk wilde die er niets mee te maken hebben en klom in een hogere- en en andere richting weg (begrijpelijk)".
Dat de tweede G-1 in een "andere" richting wegvloog klopt met een latere verklaring van de vlieger hiervan, Jhr.Sandberg. Hij zag binnen korte tijd de twee andere toestellen brandend naar beneden storten, is 'voor de overmacht geweken en ontkomen in het wolkendek' en landde om 6 uur veilig op Schiphol. Jhr.Sandberg is hierna nog een aantal keren in actie geweest om o.a. Fokker C5-verkenningsbommenwerpers te escorteren, maar tegenover honderden Duitse toestellen was geen kruid gewassen.
De route van de brandende G-1 van vlieger Paul Schoute wordt nu gevolgd. Het toestel vloog over de rivier De Noord, westelijk van Alblasserdam.
Ooggetuige, Cor van Werkhoven, destijds wonend aan de Middelweg in Nieuw-Lekkerland (ca. 3 km noord-oostelijk van Alblasserdam) vertelt hierover het volgende:
"Omstreeks half zes in de vroege morgen van de 13-de mei 1940 zag ik uit de richting Alblasserdam een Fokker G-1 ( een registratienummer is mij niet opgevallen) aangevlogen; één motor stond in brand. De Fokker G-1 werd achtervolgd door 2 Messerschmitt 109 jagers, waarvan één links en de andere rechts boven de G-1 vloog en voortdurend op de G-1 vuurden.
De G-1 maakte boven de rivier de Lek een bocht van 180°, vloog, steeds hoogte verliezend, in zuidelijke richting over de Lekdijk en stortte uiteindelijk neer in de polder Nw-Lekkerland tussen de "Tiendweg" en de "Oude Watering".
Ook een andere ooggetuige, Jasper van Ek, destijds wonend aan de Dorpslaan in Nieuw-Lekkerland meldde mij het volgende:
"Op 13 Mei 1940 was ik nog geen 12 jaar oud. Ons gezin woonde in Nw-Lekkerland aan de Dorpslaan, vanuit onze achterramen keken wij zo de wijde polder in.
Op deze 13e Mei werden we opgeschrikt door veel vliegtuiglawaai en veel geschiet. Mijn vader zei dat er een luchtgevecht gaande was en dat we binnenkamers dekking moesten zoeken. Maar wat wil je als je 12 jaar ben en je zoekt het avontuur? Ik sloop naar boven en keek boven vanuit het slaapkamerraam de wijde polder in. Daar zag ik een Fokker G-1 in gevecht met (naar ik me herinner) wel 4 Duitse jagers, dat moest wel mislopen, en nauwelijks één of twee minuten later zag ik hoe een duitse jager achter de G-1 wist te komen en een straal vuur uitbraakte die de G-1 van achteren trof!! Deze straal vuur zit tot op deze dag nog op mijn netvlies. Onmiddellijk daarna stortte deze in de polder neer.
Na de oorlogsdagen ben ik met een vriend nog bij het wrak wezen kijken, ook namen we een souvenir mee, naar ik meen een stukje van de motor, maar helaas is dit in de jaren verloren gegaan."
Het lot van de Fokker T5-bommenwerper wordt hier verder weergegeven:
Door aanhoudend vuur stortte de Fokker T5-bommenwerper boven Oost-Ridderkerk uiteindelijk neer en kwam terecht in de grienden van de Gorzen ('Het Nieuwe Veer') in Ridderkerk, aan de rivier de Noord. De gehele 5-koppige bemanning kwam daarbij om het leven. (zie het, ter ere aan de vliegers, opgerichte monument in Ridderkerk). Het wapen der Militaire Luchtvaart was zijn laatste bommenwerper kwijt. Bernard Swagerman is postuum de Militaire Willemsorde 4-de klasse toegekend, hij is begraven op het Mil.Ereveld Grebbeberg (rij 13, vak 31).
De gevolgen voor de Fokker G-1 waren desastreus:
Het toestel met de dodelijk getroffen vlieger Schoute crashte in de West-Alblasserwaard, ten zuiden van het dorp Nieuw-Lekkerland in de polder Nw-Lekkerland, even ten zuiden van de Oude Wetering.
Sgt-staartschutter Hans Lindner werd zwaargewond aan zijn gezicht en één van zijn benen, sprong (met of zonder parachute?) uit het toestel en kwam neer tegen de oever van een wetering, maar bleek te zijn overleden.
Lnt-vlieger Paul Schoute werd in de cockpit van het gecrashte toestel ernstig verbrand (en inmiddels overleden) aangetroffen; ca. 25 meter van de plek waar Sgt.Lindner neer kwam.
Hauptmann Karl Ebbinghausen van de vijfde Staffel van het Jagdgeschwader 26 verklaarde in zijn gevechtsrapport dat hij in zijn Me 109 de T5 en de G-1 respectievelijk om 05.38 en 05.40 uur had neergeschoten. Kort geleden heeft onze donateur, Mathieu van de Bosch, ontdekt dat de Me-109 van Ebbinghausen nog bestaat en zich bevindt in het Mil. Luchtvaart museum op het beroemde vliegveld Duxford bij Cambridge in Engeland.
Plaatsing krantenartikel
Op 22 september 1999 heeft de redactie van het weekblad 'De Drechtstreek' (oplage 47000 exemplaren) voor mij een artikel geplaatst, waarin ik van het voorval uit de oorlogsdagen melding maak en een oproep doe aan de lezers mij inlichtingen te verschaffen over het hele gebeuren en het bestaan te melden van eventueel bewaarde wrakstukken en foto's.
Ik kreeg totaal 14 telefoontjes, waaronder 5 ooggetuigeverslagen van het luchtgevecht boven Nw-Lekkerland, zelfs van iemand die getuige was van het werpen van de bom op de pijler van de brug (dhr.van de Weegen).
Aan de hand van de gegevens die ik uit de telefoongesprekken verkreeg ben ik daarna vanaf september 1999 ruim een jaar bezig geweest om alle tips na te trekken.
Samenvatting van de 5 ooggetuigeverslagen van het luchtgevecht boven Nieuw-Lekkerland
Deze verslagen kwamen (van vnl. bewoners van de Middelweg) vrij nauwkeurig met elkaar overeen, waarbij het verslag van Cor van Werkhoven, inmiddels donateur geworden van onze Stichting, het meest nauwkeurig was.
Crashplaats
Het toestel crashte op het weiland, links van de sloot, waarbij kleinere wrakstukken over de sloot werden geslingerd en op het rechter weiland terecht kwamen.
Er waren onder de bellers 5 personen die het wrak, al dan niet brandend hebben zien liggen.
Een samenvatting van hun verhalen:
Het wrak brandde hevig; één motor was van het toestel gerukt, werd over de sloot geslingerd en kwam in de volgende sloot terecht; een parachute lag op het rechter weiland.
Terwijl na ca. 10 minuten enkele nieuwsgierigen op de plaats van de crash waren aangekomen vloog een Me-109 enkele malen over de crashplaats en mitrailleerde het gebied, hetgeen een flinke paniek veroorzaakte.
De Lnt.vlieger Schouten -nog in de cockpit aanwezig- was reeds overleden (ernstig verbrand). Het andere bemanningslid, Sgt.staartschutter Lindner was te laat uit het brandende toestel gesprongen, waardoor zijn parachute zich niet volledig kon ontvouwen. Hij lag levensloos tegen de berm van de eerste sloot met zwaar gehavend gezicht en been.
Twee hulpverleners, Bertus van Werkhoven (oudste broer van Cor, in 1999 geïnterviewd en helaas in 2000 overleden) en zijn vriend Arie Voet (al langer geleden overleden), beiden wonend aan de Middelweg (op ca.1200m van de crashlocatie), waren binnen een kwartier op de plek des onheils. Bertus heeft het brandende haar van Lindner met slootwater geblust en Arie heeft de papieren uit diens zak gehaald en gebracht bij het gemeentehuis van Nw.-Lekkerland.
Kort hierna kwamen een paar EHBO-ers aangelopen en hebben beide vliegers in een schouw van molenaar Janus de Jong afgevoerd.
Hans Lindner's vader kwam een dag later naar Nieuw-Lekkerland om zijn zoon te identificeren. Met wat persoonlijke spullen van zijn zoon, die enig kind was, keerde de diepbedroefde man naar Amsterdam terug.
Schoute en Lindner werden aanvankelijk begraven in Nieuw-Lekkerland; Hans Lindner werd op 7 juni 1940 herbegraven op het RK-kerkhof 'Buitenveldert' in zijn woonplaats Amsterdam. Het stoffelijk overschot van Paul Schoute kreeg op 20 juni 1940 een definitieve rustplaats op de Algemene Begraafplaats Moscowa in Arnhem. Beide mannen is later postuum het Vliegerkruis verleend.
Dit wordt dus de G1 van de heren Schoute en Lindner zo was de inpiratie,. ook een beetje om hun te eren.