Een fluytschip in eik

janzwart

janzwart

verslagschrijvers
Een Fluytschip in eik.

Al heel lang was ik van plan een fluit te bouwen. Een fluit was in de 17e eeuw het meest gebruikte scheepstype voor vrachtvaarders. Ze voeren voornamelijk op de Oostzee met de “moedernegotie”. Ook waren er veel als houthaler uitgerust omdat toen in de Zaanstreek de scheepsbouw sterk in opkomst was. Daar werden toen veel zaagmolens gebouwd waardoor boomstammen veel sneller tot planken konden worden gezaagd.
De fluit die ik wilde bouwen moest een houthaler worden.

full

Foto: Houthalers

Omdat ik er geen bouwpakket van kende moest het dus scratch worden. Maar gezien de vormen zou dat wel een uitdaging worden. En toen kwam Kolderstok met een bouwpakket.
Op de bijeenkomst in Duizel vertelde ik Hans van Nieuwkoop dat ik van plan was een houthaler-fluit te bouwen. Wat later kreeg ik een email van hem met de vraag of ik bereid was een Kolderstok fluit te bouwen in eik. Want Hans wilde de fluit ook optioneel in eik gaan uitbrengen. Maar dan moest er wel eerst een op proef gebouwd worden. Nou dat wilde ik wel voor hem doen. Hans is dus hard aan het werk gegaan om alle onderdelen in eik te laten uitvoeren. En het resultaat daarvan heb ik nu ontvangen en kan ik aan de slag.

Enkele foto’s van het pakket.

full

Foto: Inhoud van het pakket.

full

Foto: Enkele aanwezige verschillende houtsoorten.

full

Foto: Spanten in dik eiken

full

Foto: Geprinte figuurtjes

full

Foto: Dunne eiken planken voor de huid. In het normale pakket zijn deze van lindenhout.

Hans had er geen probleem mee als ik het een model naar mijn smaak ga maken. Dat komt goed uit want ik ben een beetje “allergisch” voor afgesloten ruimten. Of wel als iets helemaal dicht gebouwd is wil ik weten wat erin zit. En zoals ik bij het verslag van die andere Hans heb gezien heeft die fluit een inwendig ruim zonder schotten, maar daar is niets meer van te zien. Dat kan dus niet. Dus mijn fluit wordt enigszins opengewerkt.

De fluit is als houthaler versie ontwikkeld en dat wil ik expliciet tot uiting laten komen. Dat wil zeggen: er komen enkele luiken in de zijkant, zoals op foto 1 getoond, waardoor hout (planken / balken) worden geladen. En grote stammen worden vanaf de spiegel geladen. Daar komen dus ook twee extra luiken. (Denk ik) En verder liggen er stammen in het ruim. Dus moet het ruim zichtbaar blijven. Daartoe laat ik, denk ik, een stukje scheepswand weg aan de andere kant dan de laadluiken. En om wat van binnen te kunnen zien denk ik aan enkele gele ledjes als olie lampen. Ik overweeg nog of ik ook de kajuit zichtbaar ga maken en die dan dus ook voorzien van wat meubilair en verlichting. Dan moet ik ook in het achterschip ergens een luikje maken. Ik heb dus ideeën genoeg maar laten we eerst maar eens beginnen.

Wordt vervolgd.
 
Laatst bewerkt:
Ook ik ga in volgstand. Je gaat vast sneller bouwen dan ik met mijn Fluyt, maar dan heb ik nog meer vergelijkingsmateriaal.
 
Het toepassen van de daadwerkelijke laadluiken zou een mooie toevoeging zijn Jan. Nu overweeg ik om dit ook nog te gaan toepassen op mijn model. Maar bij een volledig getuigt model zoals dit bij mij het geval is, kijk ik even of dat nog gaat lukken:rolleyes:
 
Ik geef graag een toelichting/aanvulling op hetgeen Jan schrijft. :-)
De specifieke rompvorm van een fluitschip maken het een lastig model om te maken. Hans Groenenberg is indertijd begonnen met model #2 (die van mij is #1) om te testen/controleren of het model daadwerkelijk maakbaar is/was. Ik tel dan mijn eigen werkstukje niet mee, want daar heb ik al bouwend een hoop op verbeterd en aangepast.
Affijn - laat het verder dan maar aans Hans G over, die heeft er een erg mooi model van gemaakt.

Probleem waar je vooral tegenaan loopt met de romp van dit model is de gebogen vorm van de huidgangen. Wanneer je deze vlak uitslaat op een plank van 1,5 mm dikte zal de huidgang in het middelste deel keurig de nerven van het hout volgen, maar naar de boeg en de achterzijde zal de gang steeds meer schuin op de nerf komen te staan. Het risico dat een plank hierop gaat splijten is reëel aanwezig. Het is daarom dat het bouwmodel van Kolderstok in lindenhout is uitgevoerd. Licht van kleur, dus goed op een gewenste kleur te brengen, en niet al te moeilijk om te buigen.

Waarom dan toch een model in eikenhout? Dit om twee hoofdredenen en één bijreden:
- ondanks het lindenhout blijft het buigen een ding om rekening mee te houden. Het Fluytschip is daarom toch een klasse 4 op 4 qua moeilijkheid.
- eik is een lastige houtsoort om mee te werken, dus als er een uitvoering in eik maakbaar is, dan is het zeker mogelijk om deze ook in bijvoorbeeld notenhout te maken. En notenhout is een erg mooie houtsoort. Maar eikenhout heeft dan weer het voordeel van de lichtere kleur en het op kleur brengen.
- de bijreden: eik was het hout waarin de originele schepen gemaakt werden - dus een model in eik heeft dan net dat beetje extra (en hierover verderop nog een beetje info).

Ik kan het lastige buigen van hout niet oplossen - dat zijn nu eenmaal de eigenschappen van het hout (een goede plankenbuiger doet daarin veel goed overigens), maar het splijten over de nerf kun je wel in een bepaalde mate aanpakken. De voorgesneden huidplanken van het Fluytschip heb ik daarom opgedeeld in telkens twee of drie delen met een onderlinge lasverbinding zoals in de 17e eeuw gebruikelijk was. Ik heb daarbij geprobeerd een redelijk wildverband qua lassen aan te houden, maar dat kun je pas echt zeggen op het moment dat je het model maakt of gemaakt hebt.

En toen kwam Jan Zwart met de opmerking dat hij ook een fluitschip wilde maken, maar dan met opengewerkte romp. Vandaar mijn voorstel aan hem, waarbij hij het proefmodel met aangepaste huidgangen in eikenhout qua bouwen kan "testen" en meteen zijn specifieke variant van het model kan maken.

Voor wie dit bovengemiddeld leuk vindt - ik heb nog enkele Fluytschip-pakketten liggen in eikenhout. Deze komen nog niet op de website te staan, maar wie het wil proberen kan mij een pb sturen.
Het doel van het pakket van Jan Zwart is (uiteraard) dat hij een mooi model voor zichzelf kan maken, maar ook om te zien of het op de door mij bedachte manier goed te doen is. Vervolg is dan (of kan zijn) dat ik het pakket naast lindenhout ook in eikenhout of notenhout kan gaan aanbieden. Ik heb overigens sinds enige tijd ook een aardige partij kersenhout op voorraad liggen - dus wanneer iemand geïnteresseerd is in een uitvoering van één van de Kolderstok modellen in kersenhout - geef maar een seintje.

Tot slot nog even over notenhout en eikenhout. Er wordt vaak gezegd dat eikenhout een te grove nerf heeft voor de modelbouw en dus daarom niet geschikt is. Inmiddels zijn er echter al zeer veel Kolderstok pakketten in eikenhout geleverd die tot mooie eindresultaten gebracht zijn, dus het kan zeker wel. De nerf van eikenhout is ook niet grover dan die van notenhout, maar eik heeft wel een meer aanwezige tekening - die in het algemeen meer opvalt door de lichte kleur van het hout.

Tot zover mijn bijdrage :-)

Hans
 
Hans,
Ik ga ervaren hoe het is met eikenhout. Ik heb in ieder geval zelfs twee elektrische plankenbuigers en zal bij het buigen extra alert zijn op breuk. Dat zal vast wel eens gebeuren. Mijn ervaringen zal ik duidelijk en uitgebreid in dit verslag vermelden. Ter info van jou en volgende bouwers.
 
In aanvulling wat Hans schrijft over het eiken zit dat wel goed. Zo is de 7P ook uitgevoerd in deze houtsoort. Ik kon me al niet vinden in sommige commentaren dat het grof zou zijn. Ook eik is een prachtige houtsoort en zeker het eik wat Kolderstok gebruikt voor haar pakketten. Ook het buigen valt beslist niet tegen als je plankenbuigers gebruikt. Dus dit "klusje" gaat Jan gewoon klaren.
 
Hans Groenenberg zei:
en zeker het eik wat Kolderstok gebruikt voor haar pakketten.
Klik om te vergroten...
Ik heb hier het "voordeel" (dit tussen aanhalingstekens want het is veel werk) dat ik al dit hout zelf zaag. Ik kan dan ook redelijk goed uitzoeken wat er goed is en wat beter niet in een pakket kan komen. Dit tot op zekere hoogte overigens, want soms zit er toch wel eens een beetje een minder latje tussen.
 
Ik kan zelf ook veel hout zagen. Ik heb o.a ook eiken en wat andere soorten. dus als ik de planken bewaar waar de latjes uitkomen kan ik aan de hand daarvan desnoods een nieuw latje zagen in de juiste vorm.
 
Succes Jan en meteen een gaaf project ook. De houthalers zijn zo belangrijk geweest voor de republiek. Men heeft na onderzoek kunnen aantonen dat heel goed eikenhout gehaald werd in Polen, nabij de rivier Wisla.
Dat bleek een groot bos te zijn waarvan de bomen tijdens de kleine ijstijd heel langzaam groeiden, wat ervoor zorgden dat de ringen heel dicht op elkaar zaten. Het gaf een uitmuntende kwaliteit van eikenhout. Dat hele bos / omgeving is gekapt door de Hollanders voor hun schepen en voor kunstschilders die daar panelen van maakten.

Succes met dit prachtige pakket!

Peter
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top