Bouwverlag Engelse stoomsloep GWYNETH
- Topicstarter Zeiler
- Startdatum
Het is de volgende plank die gemaakt wordt. Hier afgetekend op een aantal punten en die punten verbind ik met een glasvezel lat om er een mooie glooiende uitslag van te maken. Daarna zagen, schaven en netjes pas maken.
Ik zal het eens uitschrijven hoe ik het doe.
Fijne avond!
Nu het ritme er weer een beetje in zit lijkt het me leuk het proces van beplanken met jullie te delen, hopelijk help ik hier mensen mee en anders is het leuk voor de (stille) meelezers. In het begin is het beplanken door de hoeveelheid twist in de planken best een heel gedoe vanwege het stomen. Het is lastig tot een mal te komen en er zijn veel stapjes nodig die verdeeld zijn over meerdere dagen, soms wel met een week droogtijd er tussen. Naarmate ik verder kom wordt het overzichtelijker en kan de mal achterwege gelaten worden, wel zal er nog een uitdaging volgen met het stomen van de balken die ik als uitgangsmateriaal gebruik maar daarover later meer.
Leeswijzer: als ik het heb over de onderkant is dat de uiteindelijke onderkant. Ik bouw ondersteboven dus let goed op. Een enkele keer heb ik een foto uit de geschiedenis geplaatst, dit om dubbelingen te voorkomen.
Als eerste is het zaak om de juiste basis te maken op de reeds bestaande plank. Een deel is daar al voor klaar in de vorm van de 'geralds' of sponningen maar er is meer nodig De plank wordt voorzichtig afgeschuind aan de bovenkant zodanig dat het lijncontact dat bestaat door de hoek van de plank wordt veranderd in een contact van 5mm breed dat dient als lijmoppervlak. Ook komen in deze 5mm overlap uiteindelijk de koperen nageltjes. In het Engels noemen ze dit de 'bevel'.
Met schilders tape dat ik later bij snijd met mijn kruishout (daar zit een scherp wieltje op) zet ik de 5mm overlap over. Dit voorkomt dat ik lijnen moet tekenen op de romp en later voorkomt het dat er overal lijm komt.
Ook schuin ik de spiegel af zodat de plank over de volledige dikte van de spiegel contact maakt. Ik doe dat per plank om niet per ongeluk te ver te gaan.
En aan de voorzijde beitel ik de sponning (rabbet) in de steven. Dit is deels voorbereidt maar bewust te klein zodat ik nog wat kan aanpassen.
Als dat geregeld is kan de uitslag van de nieuwe plank gemaakt worden. Bij de eerste planken maakte ik eerst een mal van triplex. Door een dunne lat over de spanten te spannen en puntjes papier met hotmelt op die lat te plakken kon ik de uiterste punten van de plank beschrijven. Nu ik verder ben en er minder twist in de planken zit (stomen is ook niet meer nodig) klem ik de nieuwe plank 'neutraal' over de mallen heen en zet die op de mallen en uiteinden vast. Met neutraal bedoel ik zo plat mogelijk zonder spanning waar de plank aanligt op de spanten en de bevel.
Dan kan ik het aftekenen aan de binnenzijde. Ter hoogte van de spanten teken ik de onderkant af waar de plank tegen de bestaande plank zit. Hier tel ik later 5mm bij op gezien de overlap waar we rekening mee moeten houden). Ook teken ik af tot waar de nieuwe plank komt, zo heb ik de uiterste punten voor de boven- en de onderkant.
Voorheen tekende ik de papieren puntjes vastgelimd aan de lat af als ik eerst de mal maakte, verder is het proces gelijk aan elkaar.
Rond de punten die nu afgetekend staan moet een strokende plank gemaakt worden. Ik klem stukjes hout op de uiterste punten en vorm er daarna een lat of 'batten' omheen. Ik gebruik en hele dunne glasvezel zeillat omdat deze overal gelijkmatig buigt. Ik houd de zeillat op zijn plek door hem te fixeren met draadnagels.
Dan teken ik voorzichtig de plank af. Zaak is om de lat op de plek te houden bij het aftekenen anders introduceer ik deviatie wat een niet strokende romp oplevert.
Nu is het een kwestie van ruw uitzagen, ik gebruik hiervoor mijn lintzaag maar het kan met diverse soorten zagen.
En dan is het een kwestie van schaven tot de potloodlijn. De plank leg ik vlak op de werkbank met een lat er onder. De schaaf beweeg ik over de werkbank zodat ik altijd haaks schaaf ten opzichte van de plank. De holle vorm van de plank is soms een uitdaging, inmiddels heb ik daar een schaaf voor aangepast maar dat hapt snel, even schuren met een schuurplankje werkt dit weer weg.
En dan kan de plank op de mal van de romp gepast worden. Het klemmen is altijd weer maatwerk, soms is het een hele tour om het op de juiste plek te krijgen.
Nu kunnen de sponningen of 'geralds' er ingeschaafd worden. Dit is een nauwkeurig klusje. Ik teken weer af met het kruishout, dat veranderd tijdens de bouw nooit van maat. Het te schaven deel van de plank moet goed ondersteund worden op de plek waar geschaafd wordt. Met een stukje hout check ik of het een beetje strookt. De lengte van de gerald heb ik ooit ingeschat en daar blijf ik nu mee werken, daar heb ik een houtje op de juiste lengte voor.
Nu is de plank helemaal klaar en kan hij verlijmd worden op de romp. Ik gebruik hier Titebond 3 voor, het is een prettige lijm die eenmaal uitgehard goed vochtbestendig is maar ook gewoon met water is weg te poetsen als het nog niet is opgedroogd. De lijm breng ik aan met een kwastje op de oppervlakken waar de plank komt.
Om te voorkomen dat het een kliederboel wordt ligt de plank eerst op wat restmateriaal en van voor naar achter wordt de plank bevestigd.
Het lijmen is een klusje waarbij ik in de winter op de temperatuur moet letten, de minimale temperatuur is 8 graden, ik hou 10 aan voor de zekerheid. Omdat ik eigenlijk altijd in de schuur werk aan dit project ga ik voor de lijm klussen regelmatig naar binnen toe omdat het in de winter wel eens onder de minimale temperatuur is.
Dan is het een kwestie van drogen en moed verzamelen voor de volgende plank.
Ik hoop dat het interessant voor jullie was om de werkwijze te zien, als er nog vragen of opmerkingen over zijn dan hoor ik het graag. Ik ben geen professional en sta open voor alle tips & tricks die jullie hebben.
Later weer meer!
P.S.
Tijdens de bouw heb ik altijd mijn planken gemaakt 'in het werk', eventueel via een eerste mal, om eventuele fouten te corrigeren. Maar ik heb ooit in SolidWorks alle planken uitgewerkt om er een uitslag van te kunnen maken. Dat had ik toen nodig omdat ik op die manier wist uit welk uitgangsmateriaal ik de planken moest halen. Er moeten andere trucjes zonder 3D CAD software zijn om dit te bepalen maar die wist/weet ik niet. Toen alle 11 planken gedaan waren heb ik alles laten afdrukken op A0 papier, gewoon omdat het ooit nog wel handig zou kunnen zijn.
Nu bij plank #5 was ik benieuwd of de planken die ik handmatig maak overeenkomen met wat 3D CAD ooit heeft bedacht. Hieronder het verschil te zien...
De plank is duidelijk langer (om goed te kunnen klemmen tijdens het verlijmen) maar verder zijn de verschillen minimaal, soms hier en daar een mm meer of minder. Erg leuk om te zien dat de werkwijze in het echt 3D CAD zo sterk benaderd! Dat geeft straks ook een steuntje in de rug als ik weer moet gaan stomen en de kromming in de balk moet bepalen. Daarover later meer in een volgende update.
Leeswijzer: als ik het heb over de onderkant is dat de uiteindelijke onderkant. Ik bouw ondersteboven dus let goed op. Een enkele keer heb ik een foto uit de geschiedenis geplaatst, dit om dubbelingen te voorkomen.
Als eerste is het zaak om de juiste basis te maken op de reeds bestaande plank. Een deel is daar al voor klaar in de vorm van de 'geralds' of sponningen maar er is meer nodig De plank wordt voorzichtig afgeschuind aan de bovenkant zodanig dat het lijncontact dat bestaat door de hoek van de plank wordt veranderd in een contact van 5mm breed dat dient als lijmoppervlak. Ook komen in deze 5mm overlap uiteindelijk de koperen nageltjes. In het Engels noemen ze dit de 'bevel'.
Met schilders tape dat ik later bij snijd met mijn kruishout (daar zit een scherp wieltje op) zet ik de 5mm overlap over. Dit voorkomt dat ik lijnen moet tekenen op de romp en later voorkomt het dat er overal lijm komt.
Ook schuin ik de spiegel af zodat de plank over de volledige dikte van de spiegel contact maakt. Ik doe dat per plank om niet per ongeluk te ver te gaan.
En aan de voorzijde beitel ik de sponning (rabbet) in de steven. Dit is deels voorbereidt maar bewust te klein zodat ik nog wat kan aanpassen.
Als dat geregeld is kan de uitslag van de nieuwe plank gemaakt worden. Bij de eerste planken maakte ik eerst een mal van triplex. Door een dunne lat over de spanten te spannen en puntjes papier met hotmelt op die lat te plakken kon ik de uiterste punten van de plank beschrijven. Nu ik verder ben en er minder twist in de planken zit (stomen is ook niet meer nodig) klem ik de nieuwe plank 'neutraal' over de mallen heen en zet die op de mallen en uiteinden vast. Met neutraal bedoel ik zo plat mogelijk zonder spanning waar de plank aanligt op de spanten en de bevel.
Dan kan ik het aftekenen aan de binnenzijde. Ter hoogte van de spanten teken ik de onderkant af waar de plank tegen de bestaande plank zit. Hier tel ik later 5mm bij op gezien de overlap waar we rekening mee moeten houden). Ook teken ik af tot waar de nieuwe plank komt, zo heb ik de uiterste punten voor de boven- en de onderkant.
Voorheen tekende ik de papieren puntjes vastgelimd aan de lat af als ik eerst de mal maakte, verder is het proces gelijk aan elkaar.
Rond de punten die nu afgetekend staan moet een strokende plank gemaakt worden. Ik klem stukjes hout op de uiterste punten en vorm er daarna een lat of 'batten' omheen. Ik gebruik en hele dunne glasvezel zeillat omdat deze overal gelijkmatig buigt. Ik houd de zeillat op zijn plek door hem te fixeren met draadnagels.
Dan teken ik voorzichtig de plank af. Zaak is om de lat op de plek te houden bij het aftekenen anders introduceer ik deviatie wat een niet strokende romp oplevert.
Nu is het een kwestie van ruw uitzagen, ik gebruik hiervoor mijn lintzaag maar het kan met diverse soorten zagen.
En dan is het een kwestie van schaven tot de potloodlijn. De plank leg ik vlak op de werkbank met een lat er onder. De schaaf beweeg ik over de werkbank zodat ik altijd haaks schaaf ten opzichte van de plank. De holle vorm van de plank is soms een uitdaging, inmiddels heb ik daar een schaaf voor aangepast maar dat hapt snel, even schuren met een schuurplankje werkt dit weer weg.
En dan kan de plank op de mal van de romp gepast worden. Het klemmen is altijd weer maatwerk, soms is het een hele tour om het op de juiste plek te krijgen.
Nu kunnen de sponningen of 'geralds' er ingeschaafd worden. Dit is een nauwkeurig klusje. Ik teken weer af met het kruishout, dat veranderd tijdens de bouw nooit van maat. Het te schaven deel van de plank moet goed ondersteund worden op de plek waar geschaafd wordt. Met een stukje hout check ik of het een beetje strookt. De lengte van de gerald heb ik ooit ingeschat en daar blijf ik nu mee werken, daar heb ik een houtje op de juiste lengte voor.
Nu is de plank helemaal klaar en kan hij verlijmd worden op de romp. Ik gebruik hier Titebond 3 voor, het is een prettige lijm die eenmaal uitgehard goed vochtbestendig is maar ook gewoon met water is weg te poetsen als het nog niet is opgedroogd. De lijm breng ik aan met een kwastje op de oppervlakken waar de plank komt.
Om te voorkomen dat het een kliederboel wordt ligt de plank eerst op wat restmateriaal en van voor naar achter wordt de plank bevestigd.
Het lijmen is een klusje waarbij ik in de winter op de temperatuur moet letten, de minimale temperatuur is 8 graden, ik hou 10 aan voor de zekerheid. Omdat ik eigenlijk altijd in de schuur werk aan dit project ga ik voor de lijm klussen regelmatig naar binnen toe omdat het in de winter wel eens onder de minimale temperatuur is.
Dan is het een kwestie van drogen en moed verzamelen voor de volgende plank.
Ik hoop dat het interessant voor jullie was om de werkwijze te zien, als er nog vragen of opmerkingen over zijn dan hoor ik het graag. Ik ben geen professional en sta open voor alle tips & tricks die jullie hebben.
Later weer meer!
P.S.
Tijdens de bouw heb ik altijd mijn planken gemaakt 'in het werk', eventueel via een eerste mal, om eventuele fouten te corrigeren. Maar ik heb ooit in SolidWorks alle planken uitgewerkt om er een uitslag van te kunnen maken. Dat had ik toen nodig omdat ik op die manier wist uit welk uitgangsmateriaal ik de planken moest halen. Er moeten andere trucjes zonder 3D CAD software zijn om dit te bepalen maar die wist/weet ik niet. Toen alle 11 planken gedaan waren heb ik alles laten afdrukken op A0 papier, gewoon omdat het ooit nog wel handig zou kunnen zijn.
Nu bij plank #5 was ik benieuwd of de planken die ik handmatig maak overeenkomen met wat 3D CAD ooit heeft bedacht. Hieronder het verschil te zien...
De plank is duidelijk langer (om goed te kunnen klemmen tijdens het verlijmen) maar verder zijn de verschillen minimaal, soms hier en daar een mm meer of minder. Erg leuk om te zien dat de werkwijze in het echt 3D CAD zo sterk benaderd! Dat geeft straks ook een steuntje in de rug als ik weer moet gaan stomen en de kromming in de balk moet bepalen. Daarover later meer in een volgende update.
Het is even snel gegaan gelukkig!
Plank 1 tot en met 6 kon ik vanuit rechte planken maken met het uitgangsmateriaal wat ik had. De planken die nu volgen kennen een grotere kromming waardoor de balken gestoomd moesten worden. Ik heb daar eerder een poging toe gedaan maar die is helaas mislukt, de balk kwam aardig los van de mal te liggen toen ik de klemmen loshaalde, waarschijnlijk te kort gestoomd.
Dat verdiende dus opnieuw aandacht en de stappen zal ik hier beschrijven. Vanuit CAD heb ik de vorm bepaald die de balk moest krijgen om daar plank 7, 8 en 9 uit te halen. Daar heb ik een mal van gemaakt van resthout en een eikenhouten vloerdeel wat een stijve basis moet vormen. Een jas van plastic om de balk maakt dat het stoom komt waar het moet zijn, het zonnetje hielp hier nog een beetje mee. De behangstomer zorgt voor voldoende stoom om alles op temperatuur te brengen.
Er zit toch nog aardig wat terugvering (springback) in, eigenlijk had ik de mal iets moeten overdrijven en een groter deel van de balk opnieuw moeten stomen om tot de echte beoogde vorm te komen maar even passen met de planken die ik in CAD heb gemodelleerd maakt duidelijk dat ik hier de benodigde planken uit kan halen.
Nu komt het proces weer van het verzagen en het schaven van de planken. Dan kan er hopelijk beplankt worden tot en met plank 9.
Hierna zal ik het proces moeten herhalen voor plank 10 en 11.
Plank 1 tot en met 6 kon ik vanuit rechte planken maken met het uitgangsmateriaal wat ik had. De planken die nu volgen kennen een grotere kromming waardoor de balken gestoomd moesten worden. Ik heb daar eerder een poging toe gedaan maar die is helaas mislukt, de balk kwam aardig los van de mal te liggen toen ik de klemmen loshaalde, waarschijnlijk te kort gestoomd.
Dat verdiende dus opnieuw aandacht en de stappen zal ik hier beschrijven. Vanuit CAD heb ik de vorm bepaald die de balk moest krijgen om daar plank 7, 8 en 9 uit te halen. Daar heb ik een mal van gemaakt van resthout en een eikenhouten vloerdeel wat een stijve basis moet vormen. Een jas van plastic om de balk maakt dat het stoom komt waar het moet zijn, het zonnetje hielp hier nog een beetje mee. De behangstomer zorgt voor voldoende stoom om alles op temperatuur te brengen.
Er zit toch nog aardig wat terugvering (springback) in, eigenlijk had ik de mal iets moeten overdrijven en een groter deel van de balk opnieuw moeten stomen om tot de echte beoogde vorm te komen maar even passen met de planken die ik in CAD heb gemodelleerd maakt duidelijk dat ik hier de benodigde planken uit kan halen.
Nu komt het proces weer van het verzagen en het schaven van de planken. Dan kan er hopelijk beplankt worden tot en met plank 9.
Hierna zal ik het proces moeten herhalen voor plank 10 en 11.
Stoompomp
In Memoriam
Vraag, in mijn draadje van de Dockyard V, bericht #822, schrijf jij, dat je een staande Southworth stoompomp als voedingspomp wilt gebruiken.
Goed, je hebt een mooie en grote ketel.
De geplande machine is een Stuart D10, zuiger diameter 3/4", 19,04mm.
Dit is echt een stoomvreter en dan wil je er ook een tweede stoomvreter naast zetten?
Ik heb het nu even niet over betrouwbaar opstarten van deze stoomvoedingspomp.
Denk hierover na, maar laat je niet ontmoedigen.
Als ik had geluisterd, naar elke "deskundigen" die aangaven dat ik fout bezig was, dan had de Dockyard V nooit onder stoom kunnen varen.
Terug naar de ketel, je weet het VO, dus ook de stoomproductie.
Succes met je project. Henk
Goed, je hebt een mooie en grote ketel.
De geplande machine is een Stuart D10, zuiger diameter 3/4", 19,04mm.
Dit is echt een stoomvreter en dan wil je er ook een tweede stoomvreter naast zetten?
Ik heb het nu even niet over betrouwbaar opstarten van deze stoomvoedingspomp.
Denk hierover na, maar laat je niet ontmoedigen.
Als ik had geluisterd, naar elke "deskundigen" die aangaven dat ik fout bezig was, dan had de Dockyard V nooit onder stoom kunnen varen.
Terug naar de ketel, je weet het VO, dus ook de stoomproductie.
Succes met je project. Henk
Hoi Henk, bedankt voor het meedenken. Ik heb het meegenomen in mijn VO berekening dus het zou straks moeten lukken. Ik heb gerekend met een hoger toerental dan ik verwacht te draaien straks dus ik heb enige buffer.
Als het niet lukt, om welke reden dan ook, heb ik een leuke pomp om de tuin mee te sproeien en komt er iets zoals jij hebt gemaakt.
Als het niet lukt, om welke reden dan ook, heb ik een leuke pomp om de tuin mee te sproeien en komt er iets zoals jij hebt gemaakt.
Weer een update! Vakantie.
Na een paar dagen zeilen op het IJsselmeer ben ik thuis aan de slag gegaan met het verzagen van de gestoomde en gekromde balk. Alles is goed verlopen, halverwege dacht ik even dat ik er niet de 6 planken uit zou halen die ik gehoopt had maar het viel toch mee hoeveel verlies ik had in het hele proces. Hier een foto van het proces en van het resultaat.
Ook heb ik alvast een poging gedaan tot het stomen van de balk voor de laatste 2 (in totaal 4) planken. Helaas is dit mislukt, omdat de balk die ik moet stomen veel hoger is dan dik had ik er een lat tegenaan gelijmd die vormstabiliteit zou moeten brengen. Helaas had deze vingerlassen en bij het buigen na het stomen is de balk gebroken op de plek van de vingerlas. Achteraf logisch want die vezels worden daar natuurlijk gewoon onderbroken waardoor die druk/trek onmogelijk wordt maar ik had het niet bedacht toen ik er mee begon.
Ik had graag alles uit de ene balk uitgangsmateriaal gehaald maar dat is nu niet meer mogelijk. Jammer! Nu eerst maar eens de gemaakte planken op de romp aanbrengen en dan maar eens kijken hoe ik de laatste planken ga maken...
Na een paar dagen zeilen op het IJsselmeer ben ik thuis aan de slag gegaan met het verzagen van de gestoomde en gekromde balk. Alles is goed verlopen, halverwege dacht ik even dat ik er niet de 6 planken uit zou halen die ik gehoopt had maar het viel toch mee hoeveel verlies ik had in het hele proces. Hier een foto van het proces en van het resultaat.
Ook heb ik alvast een poging gedaan tot het stomen van de balk voor de laatste 2 (in totaal 4) planken. Helaas is dit mislukt, omdat de balk die ik moet stomen veel hoger is dan dik had ik er een lat tegenaan gelijmd die vormstabiliteit zou moeten brengen. Helaas had deze vingerlassen en bij het buigen na het stomen is de balk gebroken op de plek van de vingerlas. Achteraf logisch want die vezels worden daar natuurlijk gewoon onderbroken waardoor die druk/trek onmogelijk wordt maar ik had het niet bedacht toen ik er mee begon.
Ik had graag alles uit de ene balk uitgangsmateriaal gehaald maar dat is nu niet meer mogelijk. Jammer! Nu eerst maar eens de gemaakte planken op de romp aanbrengen en dan maar eens kijken hoe ik de laatste planken ga maken...
Hoi Hay, nee ik ben nog aan het puzzelen wat te doen dus als je hebt houd ik me aanbevolen! Momenteel ben ik even met een tussendoor projectje bezig (Zie Bouwverslag Eenhoorn) en ik isoleer binnenkort mijn vloer thuis na. Ook heb ik nog een paar planken liggen die op de stoomsloep moeten dus ik zit nog niet stil. Ik kom wel even in de lucht met een privé bericht!
Ik had gehoopt inmiddels na wat grote klussen thuis weer aan de slag te zijn met dit model maar helaas zit in in de lappenmand. Een gebroken voet houd me de komende maanden nog wel even uit de schuur ben ik bang.
Toch eens kijken of ik andere zaken die minder fysiek zijn kan oppakken de komende tijd.
Toch eens kijken of ik andere zaken die minder fysiek zijn kan oppakken de komende tijd.
Jan Walpot
verslagschrijvers
Ik wens je een voorspoedig herstel Crispijn.
Groet, Jan.
Groet, Jan.